Kiełki - pokarm życia



Składniki zawarte w kiełkach są lepsze dla organizmu niż te w dojrzałych warzywach. W nasionach roślin, tak jak w przechowalni, gromadzi się bardzo dużo wartościowych składników. Rosnący kiełek, który za chwilę przemieni się w dorodną roślinę i wyda owoce, wyciąga z ziarna wszelkiego rodzaju witaminy, nienasycone kwasy tłuszczowe, makro i mikroelementy, enzymy, białka oraz łatwo przyswajalne węglowodany.

Kiełki mogą być wybawieniem kiedy zabraknie jedzenia. Warto robić zapasy suchych ziaren.













Pomysł na jedzenie świeżych kiełków, jak wiele innych kulinarnych wynalazków, zawędrował do Europy z Dalekiego Wschodu. Według chińskiego podania kiełki odkryte zostały przez żeglarzy, którzy w poszukiwaniu lądu płynęli w górę rzeki Jang-tse-kiang. Kiedy jedynym pozostałym na pokładzie prowiantem okazała się suszona fasola, która pod wpływem wilgoci zaczęła kiełkować, nie mając wyboru spożyli ją, odkrywając, że jest nie tylko smaczna, ale także dodaje sił. Od tego czasu spożywa się również kiełki innych roślin strączkowych, zbóż i nasion roślin oleistych. Z doświadczenia starożytnych Chińczyków korzystał w XVIII w. angielski podróżnik James Cook. Podczas wielomiesięcznych wypraw na jego okrętach świeżo kiełkowane ziarno służyło jako źródło witaminy C, chroniące marynarzy przed bardzo groźnym w tamtych czasach szkorbutem.

Obecnie jedzenie kiełków służy nam jako wartościowe uzupełnienie diety i ochronę przed takimi chorobami cywilizacyjnymi jak zawał czy rak. Warto więc włączyć kiełki do naszej codziennej diety nie tylko ze względu na to, że są smaczne i niskokaloryczne. Zawierają one naturalne, łatwo przyswajalne przez organizm koncentraty witamin i mikroelementów.
Większość z nich dostarcza organizmowi witamin z grupy B, a także witamin A, C, E i H. W ich skład wchodzą również pierwiastki potrzebne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu - wapń, żelazo, siarka, cynk, magnez, selen, potas i lit. Białko roślinne pomaga odbudowywać komórki i tkanki. Potas ujędrnia mięśnie, nie dopuszcza do ich  wiotczenia. Witamina C zwiększa odporność, zapobiega przeziębieniom. Witamina E ma właściwości odmładzające. Zawarte w kiełkach składniki mineralne chronią przed anemią, usuwają dolegliwości przewodu pokarmowego, wpływają korzystnie na cebulki włosów. Osoby, które jedzą kiełki, mają zdrowsze serce, skórę, nerwy i mózg, obniża się im również poziom cholesterolu we krwi.



Kiełki alfalfa (lucerny)


Kiełki lucerny (Medicago sativa) są cennym źródłem fitoestrogenów, hormonów roślinnych, które w naturalny sposób pomagają zwalczać symptomy menopauzy. Szczególnie polecane są również kobietom w okresie ciąży i karmienia. Zapobiegają osteoporozie, nowotworom i chorobom serca. W starożytnej medycynie chińskiej młode kiełki alfalfa stosowane były przy dolegliwościach układu trawiennego i nerek. Zawierają kanwaninę, substancję pomagajacą zapobiegać szczególnym odmianom nowotworów, takich jak rak trzustki, okrężnicy, leukemia. Wzmacniają mięśnie, kości i zęby. Przynoszą ulgę w objawach związanych z reumatyzmem i artretyzmem. Wspomagają system odpornościowy, a dzięki zawartości lecytyny poprawiają pamięć. Ze względu na wysoką zawartość witamin A, E, B-complex, żelaza, wapnia, magnezu i fosforu, kiełki lucerny polecane są osobom, które nie tolerują preparatów żelaza oraz wegetarianom. Pomagają obniżyć poziom "złego" cholesterolu LDL i poprawiają apetyt. Są także niezwykle cenione ze względu na zdolność odtruwania organizmu.


Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

4-6 h

Czas kiełkowania:5-7 dni


Zalecana metoda hodowli:

kiełkownica, słoik

Jak jeść:

surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, krzem, cynk, sód, miedź, mangan, siarka, selen

Inne

Fitoestrogeny, lecytyna, chlorofil, beta-karoten, saponiny, błonnik, białko (42%)



 Kiełki brokuła



Kiełki brokuła (Brassica) zawierają bardzo duże ilości sulfofranu, dzięki czemu wykazują silne działanie przeciwnowotworowe. Zawartość sulfofranu w kiełkach jest 20-30 razy większa niż w dojrzałej roślinie. Ponadto kiełki brokuła pomagają obniżyć ciśnienie krwi, zapobiegają chorobom układu krwionośnego i udarom mózgu, a także dzięki wysokiej zawartości antyoksydantów wzmacniają układ odpornościowy i nerwowy. Badania wskazują również na to, iż zawarte w kiełkach brokuła substancje antybakteryjne zwalczają szczepy bakterii Helicobacter pylori, których obecność w organizmie zwiększa ryzyko wystąpienia takich schorzeń jak zapalenie żołądka typu B (mogące prowadzić do powstania nowotworu) i wrzody trawienne. Kiełki brokuła są pikantne w smaku, doskonale nadają się do surówek i kanapek. Najwięcej sulfofranu znajduje się w młodych, 4-5 dniowych siewkach. Zbyt długie przechowywanie w lodówce powoduje utratę tej cennej substancji, dlatego też najlepiej jest spożywać świeżo wyhodowane kiełki brokuła.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

4-6 h

Czas kiełkowania:

4-6 dni

Zalecana metoda hodowli:

słoik, kiełkownica

Jak jeść:

surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E, K

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, cynk, selen, mangan

Inne

Koenzym Q10, sulfofran, kwasy tłuszczowe omega-3, błonnik, karoten, luteina, chlorofil, antyoksydanty, białko (35%)



 Kiełki buraka



Kiełki buraka (Beta vulgaris) oprócz dużej ilości witamin A, C, B1, zawierają wiele cennych składników mineralnych, takich jak potas, wapń, żelazo, magnez, miedź, mangan, oraz dwa rzadkie metale: rubid i cez. Ze względu na zawartość niezbędnego w procesie tworzenia czerwonych ciałek krwi kobaltu są niezwykle cenne przy leczeniu anemii. Kiełki buraka obniżają ciśnienie i odkwaszają organizm. Ponieważ zawierają sporo błonnika i ułatwiają trawienie są szczególnie zalecane przy schorzeniach gastrologicznych. Zawierają kwas foliowy, którego niedobór może powodować złe samopoczucie, rozdrażnienie i niespokojny sen. Działają dobroczynnie na włosy i paznokcie. Betacyjanina, substancja odpowiedzialna za czerwony kolor buraków ma działanie przeciwnowotworowe. Nasiona buraka mają bardzo twarde, niestrawialne skorupki, które należy usunąć przed spożyciem kiełków.
Wskazówki dotyczące hodowli

Czas namaczania nasion:

8-10 h

Czas kiełkowania:

6-8 dni

Zalecana metoda hodowli:
kiełkownica

Jak jeść:
surowe

Wartości odżywcze kiełków

Witaminy
A, B1, B2, B6, B9, C
Składniki mineralne
Wapń, żelazo, magnez, potas, mangan, miedź, kobalt, rubid, cez

Inne

Błonnik, betacyjanina, białko


 Kiełki cebuli


Kiełki cebuli (Allium cepa) działają przede wszystkim bakteriobójczo i odkwaszająco na organizm. Regularne ich spożywanie oczyszcza krew, powoduje spadek ciśnienia i zawartości cukru we krwi, jak również powoduje wzrost poziomu "dobrego" cholesterolu HDL, a obniżenie poziomu "złego" cholesterolu LDL. Dzięki dużej zawartości siarki kiełki cebuli mają dobroczynny wpływ na włosy. Są wyjątkowo bogate w witaminę C, selen, siarkę, fluor i mangan. Według niektórych badaczy pomagają w profilaktyce nowotworowej. Nasiona cebuli mają twarde, mocno przylegające do kiełków skorupki, dlatego wymagają dłuższego namaczania niż inne nasiona podobnej wielkości. Warto poczekać, aż kiełki osiągną długość ok 3-4 cm gdyż skorupki te miękną w miarę rozwoju kiełka.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

8-12 h

Czas kiełkowania:

10-15 dni

Zalecana metoda hodowli:

kiełkownica

Jak jeść:

surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B, C, E

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, magnez, cynk, potas, fosfor, fluor, mangan, selen, siarka


Inne
Karoten, chlorofil, białko (20%)


Kiełki fasoli mung


Fasola mung (Vigna radiata), podobnie jak inne rośliny strączkowe jest nieocenionym źródłem białka. Wyhodowano ją w Chinach, specjalnie dla pozyskiwania kiełków. Dzięki obecności wytwarzanych w procesie kiełkowania enzymów białko jest łatwo przyswajalne, same kiełki zaś znacznie lżej strawne niż fasola. Fasola mung oprócz znacznych ilości białka, zawiera wszystkie ważne dla organizmu witaminy (A, B, C i E) oraz sole mineralne. Kiełki fasoli mung obniżają również poziom „złego" cholesterolu LDL oraz zawierają duże ilości antyutleniaczy, które zapobiegają chorobom serca i nowotworom. Kiełki mung stosuje się przede wszystkim w potrawach kuchni chińskiej i wietnamskiej - na zimno lub na gorąco.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

10-12 h

Czas kiełkowania:

4-6 dni

Zalecana metoda hodowli:

woreczek, kiełkownica, słoik

Jak jeść:

podduszone lub surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E, K

Składniki mineralne

Wapń, magnez, fosfor, żelazo, potas, cynk, jod, mangan, lit, selen, miedź, fosfor

Inne

Błonnik, karoten, białko (25%)











  

Kiełki kapusty (Brassica) są wyśmienitym źródłem witaminy C. Dzięki wysokiej zawartości antyoksydantów wzmacniają układ odpornościowy i nerwowy. Podobnie jak kiełki brokuła zawierają substancje chroniące nasz organizm przed nowotworami. Kiełki kapusty rosną dość niewielkie w porównaniu do innych kiełków zielonych i są gotowe do zjedzenia w momencie gdy osiągną długość ok. 2,5 - 3 cm. W smaku przypominają świeżą główkę kapusty. Hodować możemy zarówno kiełki kapusty czerwonej, jak i białej. Czerwona zawiera większe ilości selenu i witaminy C, natomiast biała więcej karotenu.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

4-6 h

Czas kiełkowania:

6-8 dni

Zalecana metoda hodowli:

kiełkownica

Jak jeść:

surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E, K

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, cynk, selen

Inne

Błonnik, chlorofil, karoten, bialko (35%)



 Kiełki kozieradki


Kiełki kozieradki (Trigonella foenum-graecum) są świetnym źródłem białka, żelaza oraz witamin A i C. Pozytywnie wpływają na działanie wątroby, dzięki czemu wspomagają oczyszczanie organizmu z toksyn. Usprawniają wchłanianie pokarmów, oraz wydzielanie soku trzustkowego, żołądkowego i jelitowego, a także wspomagają proces wytwarzania czerwonych krwinek. Spożywanie surowych kiełków kozieradki działa osłaniająco i przeciwzapalnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego, dlatego zalecane są przy chorobach i infekcjach żołądka, m.in. chorobie wrzodowej. Kiełki kozieradki najlepiej spożywać w momencie, gdy ich długość odpowiada mniej więcej długości ziarna, gdyż bardziej wyrośnięte stają się gorzkie. Ze względu na dość niezwykły smak używa się ich w kuchni bardzo oszczędnie. Można dodawać je do ryżu, owoców i potraw z warzyw.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

6-8 h

Czas kiełkowania:

3-5 dni

Zalecana metoda hodowli:

kiełkownica, słoik

Jak jeść:

surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B5, C

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, cynk, potas, fosfor, siarka

Inne

Saponiny, flawonoidy, lecytyna, białko (29%)



 Kiełki rzeżuchy



Pieprzyca siewna (Lepidium sativum) znana również jako rzeżucha siewna lub rzeżucha ogrodowa. W Polsce bardzo popularna szczególnie w okresie wielkanocnym. Spożywanie kiełków pieprzycy ma korzystny wpływ na wygląd włosów, cery i paznokci, pobudza przemianę materii, wydzielanie soku żołądkowego, działa moczo- i żółciopędnie oraz krwiotwórczo. W starożytnej Europie roślina ta wykorzystywana była do celów leczniczych jako środek pobudzający, poprawiający urodę i regulujący zaburzenia tarczycy. Zawiera duże ilości jodu i innych pierwiastków mineralnych. Nasiona pieprzycy wydzielają duże ilości oleju, dlatego najlepiej rośnie ona na ligninie. Możliwa jest także hodowla w kiełkownicy. Kiełki rzeżuchy są doskonałym dodatkiem do jajek, sałatek, zup czy serów.


Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

5 min

Czas kiełkowania:

5-7 dni

Zalecana metoda hodowli:

na ligninie, w kiełkownicy

Jak jeść:

surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B9, C, K

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, fosfor, cynk, mangan, magnez, potas, jod


Inne
Olejki eteryczne, białko


 Kiełki pszenicy


Pszenica (Triticum aestivum) jest obecnie najbardziej rozpowszechnionym ze zbóż. Jej kiełki są jednym z najbogatszych źródeł witamin A, B C i E. Zawierają szczególnie duże ilości magnezu, wapnia, fosforu, żelaza, niacyny, tiaminy i kwasu pantotenowego. Poprawiają pracę serca oraz przeciwdziałają starzeniu się organizmu. Kiełki pszenicy są gotowe do jedzenia w momencie gdy białe korzonki osiągną długość ziarna. Stanowią świetny dodatek do wszelkiego rodzaju wypieków.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

8-10 h

Czas kiełkowania:

3-4 dni

Zalecana metoda hodowli:

woreczek, kiełkownica, słoik

Jak jeść:

podduszone lub surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, selen, mangan, jod, miedź, cynk, krzem, molibden

Inne

Błonnik, amigdalina, białko (14%)


 Kiełki rzodkiewki



Kiełki rzodkiewki (Raphanus sativus) opinię wspaniałego leku na przeziębienie zawdzięczają nie tylko dużej zawartości witaminy C (zawierają jej 2,5 raza wiecej niż korzeń rzodkiewki), ale również działaniu wyksztuśnemu. Dzięki temu kiełki rzodkiewki oczyszczają drogi oddechowe i zatoki. Duża zawartość witaminy C podnosi odporność organizmu. Są dobrym źródłem potasu, magnezu i jodu przyspieszającego przemianę materii. Zawierają dużo siarki, dlatego wpływają korzystnie na stan skóry, włosów i paznokci. Posiadają właściwości dezynfekujące, moczopędne i przeciwzapalne. Szczególnie wskazane przy anemii, schorzeniach wątroby i dróg żółciowych. Kiełki w smaku przypominają korzeń rzodkiewki, można dodawać je do sałatek, kanapek, twarożku czy jajek. Są łatwe do wyhodowania, a ponadto chronią inne kiełki przed pleśnią. Warto więc dorzucić kilka nasion rzodkiewki do innych nasion w naszej hodowli. Biały puszek pokrywający kiełki rzodkiewki to korzonki boczne, których nie należy mylić z pleśnią. Bliską kuzynką rzodkiewki jest rzodkiew japońska (Raphanus sativus longipinnatus), której kiełki są nieco masywniejsze i ostrzejsze w smaku.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

4-6 h

Czas kiełkowania:

5-6 dni

Zalecana metoda hodowli:


kiełkownica, słoik


Jak jeść:

surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, C, E,

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, magnez, cynk, siarka, potas, fosfor, miedź, mangan

Inne

Chlorofil, inozytol, PABA, białko


Kiełki słonecznika


Kiełki słonecznika (Helianthus annuus) dostarczają organizmowi fosforu i wapnia, a więc substancji mineralnych wzmacniających kości i zęby oraz niezbędnego w procesie krwiotwórczym żelaza. Dodatkowo zawierają również magnez, potas oraz miedź i cynk. Powinni je włączyć do diety narażeni na niedobór tych pierwiastków wegetarianie. Kiełki słonecznika dostarczają organizmowi bardzo rzadko występującej w roślinach witaminy D, a także dużych ilości białka i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Pozytywnie wpływają na przemianę materii, szczególnie tłuszczów i węglowodanów. Z ziaren słonecznika możemy uzyskać dwa rodzaje kiełków. Z łuskanych otrzymujemy krótkie, białe kiełki o lekko różowych pędach i orzechowym smaku. Potrzebują one do wzrostu zaledwie 2 do 3 dni. Możemy je wyhodować w kiełkownicy, słoiku, bądź woreczku. Nasiona z czarnymi łupinami natomiast umieszczamy w pojemniku z ziemią. W ciągu kilku dni wyrosną z nich długie, zielone pędy. Nasiona słonecznika są dosyć podatne na gnicie. Przyczyną są przezroczyste błonki pokrywające nasiona, których warto się pozbyć przed kiełkowaniem. Po odmoczeniu ziarna intensywnie mieszamy, po czym wybieramy przezroczyste łupinki wypływajace na powierzchnię wody. Zmieniamy wodę i czynność powtarzamy kilka razy.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

8-10 h

Czas kiełkowania:

2-3 dni

Zalecana metoda hodowli:

woreczek, kiełkownica, słoik

Jak jeść:

surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B5, B6, B7, B11, C, D, E, K

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, fosfor, cynk, miedź, fosfor, magnez, potas, kobalt, fluor, jod, mangan, selen, sód, krzem

Inne

Nienasycone kwasy tłuszczowe, koenzym Q10, saponiny, albuminy, lecytyna, betainy, taniny, pektyna, inozytol, PABA, lignany, kwas pangamowy, białko (24-30%) 


Kiełki soczewicy


Kiełki soczewicy (Lens culinaris) szczególnie polecane są dla kobiet w ciąży, gdyż dostarczają organizmowi kwasu foliowego, substancji ściśle związanej z prawidłowym rozwojem mózgu i układu nerwowego przyszłego dziecka. W dorosłym życiu niedobór kwasu foliowego powoduje m.in. zahamowanie procesu krwiotwórczego w szpiku kostnym. Kiełki soczewicy zawierają witaminy z grupy B i aminokwasy, oprócz tego duże ilości wapnia, cynku, żelaza, potasu, magnezu i fosforu. Są doskonałym źródłem witaminy C, skutecznie przeciwdziałają zakażeniom wirusowym i mają działanie antynowotworowe. Wykazują korzystny wpływ na zęby i cerę, pomagają przy chorobach takich jak cukrzyca, kamica żółciowa, miażdżyca. Podobnie jak kiełki lucerny mogą jeść je osoby, które nie tolerują preparatów żelaza.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

8-10 h

Czas kiełkowania:

4-5 dni

Zalecana metoda hodowli:

woreczek kiełkownica, słoik

Jak jeść:

podduszone lub surowe

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, K

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, fosfor, cynk, miedź, magnez, potas, bor, molibden, selen, sód, siarka

Inne

Beta karoten, koenzym Q10, błonnik, amigdalina, lignany, kwas pangamowy, inozytol, PABA, lecytyna, białko (21%)



 Kiełki soi




Kiełki soi (Glycine max) to wyśmienite źródło białka, witamin A, B, C i K oraz fosforu, miedzi, potasu, żelaza, manganu i magnezu. Są również bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe. Regularne ich spożywanie ma dobroczynny wpływ na cerę, koi nerwy, dodaje energii i apetytu. Pomagają obniżyć poziom "złego" cholesterolu oraz ciśnienie krwi. Jako bogate źródło fitoestrogenów polecane są kobietom w okresie menopauzy. Kiełki soi są dosyć trudne do uprawy, ponieważ kiełkujące nasiona wytwarzają spore ilości śluzu. Dlatego bardzo ważne jest częste płukanie hodowli, najlepiej 3-4 razy dziennie. Najlepszą metodą uzyskania kiełków soi jest hodowla w woreczku. Kiełków soi nie powinno się spożywać na surowo, lecz po lekkim podduszeniu (w wodzie lub na parze), co znacznie ułatwia ich przyswajalność i poprawia smak.

Wskazówki dotyczące hodowli


Czas namaczania nasion:

10-12 h

Czas kiełkowania:

4-6 dni

Zalecana metoda hodowli:

woreczek

Jak jeść:

podduszone

Wartości odżywcze kiełków


Witaminy

A, B1, B2, B5, B9, C, E, K

Składniki mineralne

Wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, miedź, mangan

Inne

Lecytyna, fitoestrogeny, błonnik, białko